Toch weer Carlsen, met dank aan Van Wely door Jesper de Groote

door Jesper de Groote · 8 februari 2016

De afgelopen jaren wisselden Carlsen en Aronian elkaar af voor de toernooiwinst in Wijk aan Zee. Aronian won de even jaren, Carlsen de oneven jaren. Dit jaar was Aronian niet van de partij, dus won Magnus Carlsen voor de tweede keer op rij. Echt cadeau kreeg hij het niet, want net als vorig jaar begon de wereldkampioen stroef aan het toernooi, maar kreeg hij de wind in de zeilen na een overwinning op Loek van Wely halverwege het toernooi.

Sensatie! Van Wely gaat winnen! Inmiddels had Carlsen met zwart al drie pionnen voor het stuk geraapt, maar was zijn koning op de tocht komen te staan. De computers waren onverbiddelijk en oordeelden dat wit huizenhoog gewonnen stond. Na 29. Dh4+ (“check the checks!”) had zwart geen bevredigende opties: 29… Kg7 30. Dh7+ Kf6 31. Tf1+ en wit komt op f7 binnen. 29… Dg5 30. e5+! is afschuwelijk en 29… g5 30. Dh3 sluit de toren in. Helaas ging Van Wely verder met het timide 29. Tc3?, waarna Carlsen de ene na de andere krachtzet uit zijn mouw schudde en nog won ook.

Na de blufpartij in het NEMO was de rem eraf en bond “de rockster onder de schakers” ook nog Tomashevsky en Eljanov aan de zegekar. Een rommelige overwinning op Adams en een lelijke inschattingsfout van Hou zorgden ervoor dat hij op +5 uitkwam en dat was ruim voldoende voor de toernooiwinst.

De enige speler die het Carlsen moeilijk maakte in het toernooi was Fabiano Caruana. Hij begon voortvarend aan het toernooi en was vooral met de witte stukken levensgevaarlijk (6 uit 7!), zoals onze eigen “King Loek” aan den lijve moest ondervinden:

Caruana – Van Wely, Tata Steel 2016, ronde 12

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. f3 e6 7. Le3 b5 8. Dd2 Pbd7 9. g4 h6 10. O-O-O Lb7 11. h4 b4 12. Pa4 Da5 13. b3

Hier ging King Loek voor het gare 13… Le7?, waar de rest van de wereld 13… Pc5 14. a3 Pxa4 (14… Tc8 15. Dxb4 Dc7 16. Pxc5 dxc5 17. Da4+ is niet zo geweldig voor zwart) 15. axb4 Dc7 16. bxa4 speelt. Probeerde hij de Amerikaanse Italiaan er te slim af mee te zijn, of vergiste hij zich gewoon weer eens in de opening? Gezien het vervolg lijkt het laatste het geval te zijn. 14. Th3 Een nuttig zetje, zoals al snel zal blijken. 14… Pc5 Nu dan wel. 15. a3 Tc8 16. axb4 Doordat zwart een tempo heeft gemorst, durft wit deze gevaarlijke variant te kiezen. 16… Pxb3+ 17. Pxb3 Dxa4 18. Kb2 d5 19. Lc5 Met de toren op h3 is inslaan op e4 lang niet meer zo vervelend, omdat wit nu altijd g5 bij de hand heeft. Toch had zwart dat misschien toch maar moeten doen. 19… Dd7 20. g5 hxg5 21. hxg5 Txh3 22. Lxh3 Ph7 Zwarts stukken komen met de zet krommer te staan. 23. f4 Dc7 24. Lxe7 Kxe7 25. Pc5 a5 26. g6 Pf6 27. e5 Pd7 28. Pxd7 Dxd7 29. f5 Tc4 30. f6+ gxf6 31. exf6+ Kd6 32. Dh2+ Kc6 33. g7 Ineens heeft wit een gedekte vrijpion op de zevende rij. Als het kon had zwart zijn loper op g8 willen zetten, maar helaas zit dat er niet in. De dame had ook geen zin om de hele tijd passief te gaan verdedigen, dus won wit na Dd8 34. De5 Lc8 35. b5+ Kb7 36. Tg1 Db6 37. g8D.

Met zwart was Caruana beduidend minder op dreef: hij was hoogstpersoonlijk verantwoordelijk voor de enige overwinningen van Navara en Tomashevsky in het toernooi. Door zijn gebrek aan slagkracht met de zwarte stukken moest Caruana genoegen nemen met de tweede plaats, een punt achter Carlsen. Ook Liren Ding eindigde als runner-up. Vier overwinningen en maar één nederlaag: dat zijn resultaten om over naar huis te schrijven.

Fabiano Caruana

Op zeven punten eindigden drie spelers die daar eigenlijk niet hoorden. Anish Giri leek er bijna een sport van te maken om hele slechte stellingen naar remise te keepen. Opmerkelijk genoeg bleef hij na de oorwassing van So in de eerste ronde ongeslagen. Door overwinningen op ongeluksvogel Van Wely en de totaal onberekenbare Mamedyarov kwam hij zelfs nog op een positief doelsaldo uit. Wesley So schoof na zijn overwinning op Giri als een Giri zijn remises bij elkaar, terwijl Pavel Eljanov een vol punt in de schoot geworpen kreeg door Mamedyarov. De hevig kalende Azerbeidzjaan zal met afschuw terugdenken aan hun onderlinge partij, toen hij in een gewonnen stelling een toren in liet staan. In plaats van een plek in de grauwe middenmoot had een ongedeeld vierde plaats zeker tot de mogelijkheden behoord. Toch verdient hij lof voor het feit dat hij na die blunder niet volledig door zijn hoeven zakte, zoals Ivan Sokolov een aantal jaar geleden, die na een gemiste winst tegen Nakamura (“If I don’t kill myself tonight, I will live for a thousand years”) geen fatsoenlijke partij meer speelde.

De strijd om de rode lantaarn was ook spannend. Michael Adams had lange tijd de beste papieren, maar toen Loek van Wely halverwege het toernooi een inzinking kende, was het niet zo duidelijk meer. En vervolgens stortte Yifan Hou na een veelbelovend begin volledig in. Uiteindelijk eindigde het drietal gedeeld onderaan met vier nullen en één overwinning.

Michael Adams

In de B-groep eindigden drie spelers aan kop met een gelijk aantal punten (vrij naar Olav Mol). Naast de jonkies Baskaran Adhiban en Eltaj Safarli stond ook oudgediende Alexey Dreev op de middelste trede van het podium. Het drietal was duidelijk het best op dreef van iedereen, getuige de kloof van twee punten met de rest. Benjamin Bok eindigde nog net in de kop van het peloton met zeven punten. Ondanks de kleine plusscore zal de 21-jarige grootmeester niet tevreden zijn over zijn toernooi, want her en der gingen hele en halve punten de prullenbak in.

Een halfje achter hem eindigden Erwin l’Ami en Jorden van Foreest. De grootmeester uit de eendenstad was matig in vorm. Hij verpletterde degenen waarvan hij moest winnen en was solide tegen de allersterksten, maar juist tegen zijn eigen ratingcategorie wilde het niet zo lukken. De 16-jarige Van Foreest kende een zeer wisselvallig toernooi. Hij hield zich geweldig staande tegen de toppers, maar daar stond weer tegenover dat hij zich tegen de zwakkere deelnemers te vaak de kaas van het brood liet vreten. Nu tactisch nog wat beter worden en dan zien we hem over twee jaar in de A-groep.

Hopelijk is er dan ook weer een C-groep en hopelijk slaagt de organisatie er dan in wat aansprekendere namen binnen te halen, want ik had niet het idee dat iemand in mijn kennissenkring ooit van die Ju, dat meisje dat Nino heet of die Abasov en Antipov (die in de live-uitzendingen constant door elkaar gehaald werden) gehoord had. En die formule waarbij een paar Nederlanders in de B-groep als kanonnenvoer dienen, begint ook een beetje sleets te worden. Waar is die tijd toch gebleven dat de Nijboeren en de Bosbomen elkaar in de C-groep te lijf gingen?

Uiteindelijk hield Miguoel (“the Spanish guy”) Admiraal zich redelijk staande in het geweld in de B-groep. Aanvankelijk moest hij flink aanpoten om in het sterke veld mee te komen, maar met zijn totaalscore van twee overwinningen en vijf remises was niks mis. Dat gold niet voor Nederlands kampioene Anne Haast, die elf nederlagen kreeg te slikken en bij tijd en wijle volkomen overklast werd. Een ontgroening kun je het niet noemen, want vorig jaar scoorde ze in dezelfde groep nog vier punten, maar demoraliserend zal het wel geweest zijn. Hoogtepunt van haar toernooi was haar eenvoudige overwinning op de overigens totaal onherkenbare Nisipeanu, die als hoogsteratinghouder in de middenmoot bleef steken.