Terug van weggeweest door Jesper de Groote

“Waar ligt Sinquefield?” vroeg een niet nader te noemen familielid aan me toen we de partijen van de Sinquefield Cup volgden. Twee jaar geleden werd het toptoernooi voor het eerst gehouden, dus is het nog altijd een vrij nieuw begrip in de schaakwereld. Dit jaar werd de derde editie van het naar Rex Sinquefield vernoemde toernooi in Saint Louis gespeeld. Doordat het toernooi dit jaar deel uitmaakte van de Grand Chess Tour, waar in principe alleen de top 10 van de wereld aan meedoet, was de toernooiopzet veranderd van een dubbelrondig naar een enkelrondig toernooi. Het prijzengeld was iets teruggeschroefd ten opzichte van vorig jaar en dat leek op het bord terug te zien: uiteindelijk eindigde een duidelijke meerderheid (58%) van de partijen in een puntdeling en dat was meer dan in de afgelopen jaren. En dat terwijl het toernooi nog zo veelbelovend was begonnen: in de eerste ronde eindigden alle partijen in een beslissing.

In de eerste ronde stond toevalligerwijs ook het duel tussen de oude en nieuwe kampioen op het programma. Caruana, die vorig jaar nog met zeven (!) overwinningen was begonnen, werd door een herboren Aronian van de mat gespeeld:

Aronian – Caruana, stelling na 24… Te8.

Wits stelling oogt natuurlijk prettiger, maar pas na zwarts laatste zet sloeg de computer hier ineens uit. Zou Aronian het ziet?
25. Pe4! Ja, hij ziet het! 25… Pd4 Caruana trapt erin, maar de alternatieven waren nauwelijks beter. 26. Dh5 Pxc2 27. Pxg5 Lf5 28. Tf1! Ineens wordt de volle omgang van de zwarte ramp duidelijk, want na het normale 28… Lg6 29. Tf7+ Kg8 30. Dh6 loopt zwart mat. Caruana probeerde nog 28… Df6, maar verloor na 29. Pe6+ zijn materiële voorsprong en de partij. Een fraai puntje voor Aronian!

Door de krachtige overwinning leek Aronian zijn vormcrisis eindelijk te hebben overwonnen. Na zijn overwinning in Wijk aan Zee vorig jaar had hij immers weinig meer laten zien om trots op te zijn. Vooral in de grote toernooien als de Sinquefield Cup van vorig jaar (4 uit 10) en Tata Steel begin dit jaar (5½ uit 13) kwam hij nauwelijks tot scoren. Maar nu was de oude Aronian weer terug! Aronian consolideerde in het vervolg moeiteloos zijn plusscore, waarna hij de steeds provocerend spelende Wesley So in de vierde ronde alle hoeken van het bord liet zien. (http://www.schakers.info/?p=9816)

Caruana kreeg daarentegen nog meer tegenslag te verwerken toen hij in de tweede ronde een gewonnen stelling in tijdnood weggaf tegen aartsrivaal Carlsen, waardoor hij na twee ronden al meer verliespunten had dan vorig jaar aan het eind van het toernooi. De Italiaanse Amerikaan krabbelde na zijn valse start nog terug, maar na een nederlaag tegen Grisjtsjoek was zijn toernooi helemaal naar de vaantjes.

Carlsen, die in de eerste ronde opnieuw op een merkwaardige manier van Topalov had verloren, kreeg door de onverwachte meevaller vleugels en al snel had hij Aronian achterhaald. Nadat de onderlinge partij in remise was geëindigd, ging het erom wie in de laatste drie ronden de meeste punten zou halen. Die strijd werd in de zevende ronde beslist, want waar Carlsen al direct na de opening van zijn stelling liep te balen, rare zetten bleef spelen en een mindere stelling over de houdbaarheidsdatum liet lopen, versloeg Aronian Nakamura, die zich geen raad wist met het gesloten stellingstype waar hij zelf in de opening op had aangestuurd.

Zodoende had Aronian een punt voorsprong en had hij aan twee halfjes in de laatste ronden genoeg om Carlsen voor te blijven. De Noor kon zijn stempel niet drukken op het toernooi en eindigde met Nakamura, Vachier-Lagrave en Giri op de gedeeld tweede plek. Onze landgenoot zal tevreden zijn geweest met zijn ongeslagen status en zijn overwinning op Grisjtsjoek in de eerste ronde, zijn belangrijkste concurrent voor de plaatsing voor het WK-kandidatentoernooi. Minder tevreden zal hij geweest zijn met het feit dat hij daarna het zoet van de overwinning niet meer mocht smaken.

Datzelfde gevoel zal Anand wel hebben gehad. De ex-wereldkampioen had de pech het toernooi met twee zwartpartijen te beginnen, maar dat mag geen excuus zijn voor zijn zwakke prestatie. Nadat hij de eerste twee partijen door raadselachtig spel had verloren, wist hij niet meer terug in het toernooi te komen. Hij kwam geen barkruk voorbij en het duel om de rode lantaarn met So had hij ook zomaar kunnen verliezen:

Anand – So, stelling na 35. Pc4

Na 35… Lxc4?! 36. Txc4 Te2 37. h3 verdedigde Anand zich netjes naar remise. Wit ruilt zijn b-pion tegen een van zwarts pionnen op de damevleugel en zet daarna zijn loper op e5, waarna zwart weinig progressie meer kan maken. Een directe winst had So waarschijnlijk niet, maar na 35… Dd3 36. Tfc1 Lxc4 37. Txc4 (37. bxc4 Te2 38. Txe2 Dxe2 wint omdat wits stukken niet kunnen samenwerken) 37… Dxb3 kan hij in ieder geval nog ontzettend veel valkuilen zetten.

In de middenmoot eindigden Topalov en Grisjtsjoek, twee spelers die er elke partij vol voor gingen en daardoor verrassende overwinningen (bijvoorbeeld op Carlsen) behaalden, maar soms ook lelijk de bietenbrug op gingen. Vooral voor Topalov, die met twee overwinningen begon, moet zijn eindscore een teleurstelling zijn geweest, terwijl Grisjtsjoek als enige speler bij het sluiten van de markt nog een nul kreeg te slikken en dus ook niet echt blij zal zijn geweest.

Het grappige van het toernooi was dat de ratings maar weinig voorspellende waarde hadden: winnaar Aronian had de één-na-laagste rating van het hele spul. Over het algemeen leverden de spelers boven aan de ranglijst punten in ten koste van degenen daar net onder. De kop van de ratinglijst schoof dus in elkaar. Carlsen staat nog altijd iets dichter bij de 2900 dan bij de 2800, maar hij is de laatste tijd niet in goeden doen. Nog steeds op gepaste afstand komen de wisselvallige Nakamura en Topalov, terwijl Anand ondanks alles nog net in de 2800 staat. Giri is momenteel de sterkste 2700-speler ter wereld. Voor Aronian, die 19 elopunten won, is de overwinning in de Sinquefield Cup hopelijk het teken dat hij op de weg terug is, maar hij heeft nog een lange weg te gaan om al het verloren gegane terrein te heroveren.

De laagsteratinghouders op het toernooi wonnen rating ten koste van de hoogsteratinghouders.