Erika Sziva: Eindspelen zijn leuk: les 1

door Erika Sziva · 13 juni 2016

Veel schakers, die beter willen worden in het spel (vaak tussen de rating 1300 en 1800), concentreren zich vooral op de opening en middenspel. Hun idee is: het eindspel komt later wel, als ik al sterk genoeg ben of als ik groot ben. Terwijl een van de beste manieren om sterker te worden, is juist meer over eindspelen te weten! Stel je voor: je hebt een extra pion, maar in het eindspel heb je geen flauw idee hoe je je pion veilig naar de overkant kunt delegeren. Dan was al die moeite om de pion te winnen voor niks geweest. Of sta je zelfs een hele dame voor tegen een pion, maar eigenlijk doe je maar wat, omdat je niet weet of je nu gewonnen staat of niet. Weer enorme zonde van al de moeite eerder in de partij. In deze leerzame, maar toch luchtige cursus zul je elke maand een boeiend eindspelthema tegenkomen. Echt waar: eindspelen kunnen hartstikke leuk zijn! Je zult de logica van het spel gaan waarderen en je middelspel stellingen sterker spelen. Probeer het een tijdje, wedden dat het werkt?

Ik heb laatst een workshop gegeven in België, waar zelfs 1700-1900 spelers aanwezig waren. Echter kon niemand de vraag beantwoorden, wat de regels zijn van het eindspel: dame tegen pion op de 7^e (2^e rij). Dan kan ik natuurlijk niet met onderstaande stelling beginnen, maar moeten we terug naar de basis. Deze diagramstelling zullen we een paar stappen verder behandelen, maar als je denkt dat je al goed in eindspelen bent, dan kun je nu al over nadenken hoe deze stelling staat.

Zwart aan zet

Wij kijken eens naar onderstaande stelling, die gewonnen is voor wit.

Wit aan zet, wint

De juiste aanpak is om zo schaak te geven dat zwart met zijn koning onder zijn pion moet stappen en dan kun je met je koning dichterbij komen om zwart mat te zetten.

Dus bijvoorbeeld:

1.Db4+ Kd1 2.Dd4+ Kc2 3.De3 Kd1 4.Dd3+! Ke1 Eindelijk staat de zwarte koning onder de pion! 5.Kb7 Kf2 6.Dd2 Kf1 7.Df4+ Kg2 8.De3 Kf1 9.Df3+ Ke1 Weer gelukt! 10.Kc6 Kd2 11.Df2 Kd1 12.Dd4+ Kc2 13.De3 Kd1 14.Dd3+ Ke1 15.Kd5 Kf2 16.Dd2 Kf1 17.Df4+ Kg2 18.De3 Kf1 19.Df3+ Ke1 20.Kd4 Kd2 21.Dd3+ Ke1 En de rest is makkelijk. 22.Ke3 Kf1 23.Dxe2+ Kg1 24.Kf3 Kh1 25.Dg2 mat.

Helaas, werkt deze methode met een ‘c’ of ‘f’ pion niet door een vervelende patwending.

Wit aan zet, remise

1.Db5+ Ke1 2.De5+ Kd2 3.Df4+ Ke2 4.De4+ Kd2 5.Df3 Ke1 6.De3+ Kf1 7.Kb7 Kg2 8.De2 Kg1 9.Dg4+ Kh2 10.Df3 Kg1 11.Dg3+ Kh1! Remise

Jammer genoeg kan wit nu de pion niet pakken door pat, dus de witte koning kan niet dichterbij komen om te helpen mat te geven.

Met de randpion is de remise nog makkelijker voor zwart:

Wit aan zet, remise

1.Dg3+ Kh1!

Zwart staat pat, dus de witte koning kan weer niet naderen.

2.De1+ Kg2 3.De4+ Kg1

en remise, maar natuurlijk niet 3…Kg3?? 4.Dh1 en wit gaat alsnog winnen.

Na deze voorbeelden kun je denken dat de allereerste voorbeeld dus ook remise is. Niks is minder waar. Deze stelling is een prachtige uitzondering.

Zwart aan zet, wint!

1… Kb3! 2. Kb7 Ka4+ 3. Kc7 Dh7+ 4. Kb8

(4. Kb6 Dh1)

4… Kb5 5. a8=D Kb6!

met winst. Ondanks dat wit ook een dame kon halen, staat hij machteloos.

Dus zoals je het ziet, mocht wit een slimme, tactische manier vinden om met zijn koning dichterbij te komen, dan is winst toch mogelijk zelfs met de ‘a’, ‘c’ ‘f’ en ‘h’ pion. Kun je de winst vinden in onderstaande stelling?