Sicilian Attacks

Veel openingsboeken stoppen na een aantal zetten in een openingsvariant en geven dan een evaluatie. Wit staat beter, wit heeft compensatie voor het geofferde materiaal, of de dooddoener: onduidelijk. En dan mag de lezer het verder zelf uitzoeken. En juist op die momenten gaat dit boek door. Dit boek geeft de eerste zetten in de opening zonder noemenswaardig commentaar, maar behandelt juist de middenspelsituaties die na de opening kunnen ontstaan. Situaties die afhankelijk zijn van de ontstane pionnenstructuur.

In het Siciliaans (dat wil zeggen, het open Siciliaans; 3 Lb5 of c3-liefhebbers moeten even de andere kant op kijken) kan men wat dat betreft alle kanten op. Wat kiest zwart?

De centrumpionnen op d6 en e6, of op d6 en e5? De Taimanov, of een fianchetto? En wat doet wit? Pionnen op e4 en f4, of e4 en f3? Of jaagt hij zijn g-pion zonder pionnensteun naar voren? Voor al deze verschillende stellingtypen, geeft schrijver Yuri Yakovich adviezen. Hoe de aanval te voeren en hoe je tegen zo’n aanval te verzetten. Verdedigen? Of juist de tegenaanval! Want daar staat het Siciliaans natuurlijk bekend om: tegengestelde rokades en allebei aanvallen. En daarvan treft de lezer vele voorbeelden aan in dit boek. Vaak diep geanalyseerd. Een van de mooiste voorbeelden komt misschien wel uit Velimirovic-aanval. Een soort zelfgemaakte vork…

Fedorov – Kobalia, Maikop 1998

1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lc4 e6 7.Le3 a6 8.De2 Dc7 9.0–0–0 Le7 10.Lb3 Dit waren de inleidende zetten. Vanaf hier begint Yakovich uitgebreid te analyseren. Dit relatief korte partijtje neemt tien pagina’s in beslag met de meest duizelingwekkende varianten. 0–0 11.Thg1 Pd7  Het belangrijkste alternatief is hier 11…b5 12.g4 b4 13.Pxc6 Dxc6 14.Pd5! Da’s ook een stukoffer met fraaie varianten, maar die sla ik in deze bijdrage even over. 12.g4 Pc5 13.Pf5! dat is één. b5 14.Ld5! En dat is twee! Het zwarte pionnetje op e6 hoeft niks te doen en toch geeft hij een vork. Lb7 15.g5 zie diagram.

Tfc8! Met als nuchter commentaar: The only move. Fascinerend! Dat geloof je toch niet? Een bord vol stukken, zetten in overvloed, twee witte stukken staan in en Tfc8 is the only move? Dat moest ik natuurlijk even in Fritz gooien. Ik heb natuurlijk niet alle tijd, dus na een minuut of vijf checkte ik eens welke zetten mijn elektrieke maatje geeft, maar in zijn top-6 komt Tfc8 niet voor! Fritz’ beste keus is 15… b4, maar die krijgt van Yakovich een vraagteken. “It turns out that, after this natural move, black is lost” en dan komt er een aanval die ingeleid wordt door 16 Dh5! Die werd door de computer nog niet gegeven. Zes varianten geeft het boek nu. Na een minuut ratelen zegt Fritz dat na 16… bxc3 de stelling – 5.67 is. Vet gewonnen voor zwart dus. Yakovich geeft dan 17 Tg3. Eigenlijk het hele eieren eten in deze variant: wat zwart tegen jouw koningsstelling doet dondert niet. Wat jij tegen de zwarte koning doet, dat telt! 17… cxb2+ 18 Kb1 Hier begint de computer het langzaam door te krijgen.

De evaluatie zakt met vele punten tegelijk. Dat schatte die Velimirovic toch maar goed in dik veertig jaar geleden! En terwijl ik dit zit te typen schiet de waardering zelfs door tot zwaar in het voordeel van wit. De aanval tegen de zwarte koning wordt onhoudbaar, terwijl de witte beschermd wordt door nota bene een zwarte pion! Leuk om zoiets te onderzoeken. En knap van die Kobalia dat hij in een woud van varianten Tfc8 vond, want ik geloof Yakovich nu op zijn woord: only move. Maar de witte aanval gaat door: 16.Tg3 b4 Heel typisch in deze variant is ook dat na … exf5 de witte aanval na g5-g6! dodelijk is, maar nu dan? 17.Pxg7! Een “standard sacrifice” aldus de auteur. Dat u niet denkt dat u alleen die offers op f5 en d5 in uw arsenaal moet hebben… Kxg7 18.Dh5 Tg8 19.Lxe6! Baf! Weer een mokerslag. bxc3? “The decisive mistake”. Yakovich schrijft dat zwart hier beslist … Pxe6 20 Pd5 Dd8 had moeten doen en geeft dan alleen nog 21 f4! Waarna hij stopt met de mededeling dat het volkomen onduidelijk is, ondanks de twee stukken voorsprong voor zwart. En inderdaad, na twee minuten rekenen evalueert Fritz de stelling ongeveer op -0.50, terwijl hij normaal gesproken bij twee stukken verschil wel -6.00 of nog erger zou aangeven! 20.Lxf7 Da5 21.Th3 Kf8 22.Tf3 Pe5 23.Ld5+ Foei! 23.Le6+ met mat in 8! 23…Kg7 24.Tf7+ Pxf7 25.Dxf7+ Kh8 26.Ld4+ en zwart gaf op. Wat een heerlijk gevecht! Stalen zenuwen en optimisme, dat is wat liefhebbers van de Velimirovic-aanval nodig hebben aldus de schrijver. Nou, dat is dan net wat voor mij na een stuk of vijf biertjes…

Het is maar een voorbeeld van hoe hard het kan gaan in het Siciliaans. Het boek geeft nog zat andere voorbeelden en als je er een tijdje mee bezig bent geweest zie je ze echt vliegen. Wat een geoffer! Er is de laatste tijd best veel over het Siciliaans geschreven, maar dit boek geeft toch weer een aparte dimensie. Aanvallen, aanvallen en nog eens aanvallen. Een compromis is uitgesloten! En dat voor nog geen twee tientjes…

Het woord is aan de liefhebbers van het Siciliaans, want die hebben het toch wel zwaar de laatste tijd. Steeds verschijnen er boeken waarin korte metten gemaakt wordt met hun favoriete opening. Zo beroerd kan het met die opening toch niet gesteld zijn? Nou ja, je zou het bijna denken als je “Sicilian attacks” uit hebt!

Richard Vedder.