WK2018-Epiloog door John van der Wiel

Noorwegen In Extase?

door John van der Wiel

Magnus Carlsen heeft in zijn land veel teweeggebracht. 13 dagen lang zaten de meeste Noren aan hun beeldscherm gekluisterd. Hun held bleef kampioen. 3-0 in de Rapidpartijen, wow! Maar zelfs in Fjordistan, is men daar trots op zo’n WK-match?

Hoe verkopen we onze sport?

 Vergeef me wanneer ik zeg: ‘meest teleurstellende tweekamp ooit.’ Carlsen en Caruana zijn erg aan elkaar gewaagd, dus veel remises waren te verwachten. Maar 12? En veel risicomijdend spel en, zo te zien, al vrij vroeg het streven van Carlsens kant naar 6-6. Een matchstrategie kunnen we iemand niet verbieden, zeker als die tot succes leidt. Carlsen en Caruana hebben echter geen reclame voor hun sport gemaakt.

De hoofdschuldige? De FIDE. Voor de spelers is hun score heilig, voor de wereldschaakbond (het imago van) het schaken zelf! Daarom, schaf deze formule af en vooral die snelle tie-breaks. Het is alsof je een WK halve marathon met twee renners in dezelfde tijd laat beslissen door een 400 meter-race, waarin Caruana al na 300 m. uit de baan stapt. Hoe onwaardig voor klassiek schaak!

Alternatieven

 Deze WK-formule is ‘weerlegd’. Zelfs een starre organisatie als de FIDE zou dat moeten inzien. Ik heb al vaker voor een andere vormgeving gepleit, maar zal ook hier twee goede opties noemen: 1) afwisselend een WK-toernooi en een WK-match; 2) een tweekamp met A) meer partijen; B) geen zelf-beledigende Rapid/Blitz tie-breaks, laat de kampioen bij een gelijke eindstand maar kampioen blijven; C) bijvoorbeeld spelen om, laat ik voorzichtig inzetten, 4 winstpartijen met, als die niet gehaald worden, een maximum van 18 matchpartijen (waaruit de uitdager dus minstens 9,5 moet scoren).

Het wordt hoog tijd dat de schaaksport en de spelers hun zelfrespect herwinnen (zag u hoe dicht de fotografen er bij de tie-break bovenop zaten? Fischer zou meteen weggerend zijn). Daarbij passen niet een corrupte FIDE en een geheel foute WK-formule.

Matchverloop

 Van de geschetste scenarios in de Proloog is helaas het eerste bewaarheid geworden. Saaie match, veel remises, 6-6 en de sterke zenuwen van Magnus. En het begon zo spetterend in partij 1, waarin Carlsen met zwart dicht bij de winst was. Daarna leek zijn energie al opgebruikt, met wit leek de wereldkampioen het niet eens te proberen. Dat lag wellicht ook aan de goede kennis en voorbereiding van Caruana, die in partij 6 (z) en 8 (w) zeer serieuze kansen niet wist te verzilveren. Het verloren momentum kwam toen terug bij Carlsen, voordeel in partij 9 en ook een beetje in de laatste 2 krachtmetingen voor de tie-break (die ik vanwege het speeltempo niet wil bespreken maar waarin Caruana geen schim van zichzelf was, ondanks een voorafgaande onderlinge Rapidscore van 2,5 – 2,5). Al met al een redelijk terechte 6-6.

Highlights

 Al sprak de match niet echt tot de verbeelding, wanneer Caruana wit had, was de openingstheoretische discussie wel degelijk interessant, zeker toen hij switchte van de Rossolimo naar het open Siciliaans en de geweigerde Sveshnikov (met 7. Pd5). Dat bracht Carlsen meteen in gevaar en leidde ertoe dat de Noor in de laatste twee encounters verrassend voor 8…Pe7 koos, waar toch 8…Pb8 een duidelijk betere reputatie geniet.

8…Pe7

Caruana opteerde hier beide malen voor 9. c4, maar het zou me vooral benieuwen wat Carlsen gepland had op het scherpe 9. c3!? In dat geval juist niet 9…Pg6, want dan is 10. Da4 Ld7 11. Db4 Db8 12. Dc4 of in deze variant 11. Dc4(!) Tc8 12. Db4 hoogst onprettig voor zwart. U ziet het voordeel van het kleinere stapje met de c-pion waardoor veld c4 beschikbaar blijft.

Het gebruikelijkst is 9…Pf5, al staat het paard daar niet fameus (gaat meestal spoedig naar h4). Maar misschien was het wel 9…f5 geworden. Daarna is 10. Da4 Kf7 11. Db4 Pxd5?! 12. Lc4 Le6 13. Db3 ook levensgevaarlijk voor zwart, die beter 11…Pg6 of …Pg8 kan doen. Wit op zijn beurt heeft ook het interessante 10. Lg5 (ipv 10. Da4). Tot zover een klein kijkje in de privé-keuken.

Toekomst

Als Caruana de tie-break goed verwerkt, kan hij weer de wereldtopper zijn die hij al was geworden. Karjakin is dat niet optimaal gelukt. Het lijkt me echter heel goed mogelijk dat dit niet de laatste tweekamp Carlsen – Caruana was. Van mij mogen ze, maar dan wel met een ander matchreglement! De Noren kunnen gerust slapen, het hoeft niet zozeer van hun getalenteerde brokkenpiloot Sverre Lunde Pedersen te komen. Maar hoe zit het met Magnus zelf? Natuurlijk, winnen is alles. De wereldtitel is alles. Maar op zo’n manier, via 12 remises?