Boekbespreking: Checkmate! door Erika Sziva
“The Love Story of Mikhail Tal and Sally Landau”
Laten we eerlijk zijn, liefdesrelaties zijn meestal gecompliceerd. Is dit al tussen gewone stervelingen, laat staan tussen een genie in schaken en een beroemde actrice. Al ben je zo verliefd, al is de ander je zielsverwant, als je geen compromissen kunt sluiten door je koppigheid, onervarenheid of ego, zal de relatie je uitgemergeld en verloren achterlaten.
Erika Sziva (foto: Alex van Mil)
Dit is een deel van het verhaal dat Sally, ex-vrouw van Michail Tal, met ons deelt. Maar het is zo veel meer geworden, dan een tragische liefdesrelatie. Sally en Tal bleven levenslang goede vrienden, ook door hun zoon, Gera verbonden, die ook zijn herinneringen over zijn wereldberoemde vader met ons deelt. Daaruit kun je concluderen dat deze vader-zoon relatie ver is van standaard, maar desalniettemin niet minder intens of liefdevol.
Ondanks de joodse achtergrond van de hoofdpersonen, die later tot de emigratie van Sally en Gera leidt, speelt dit thema niet de hoofdrol in het boek. Het gaat meer over de ontcijfering van het mysterie Michail Tal: hoe kon zijn karakter ontstaan, hoe werd hij door zijn onconventionele familie, ziekte en zijn beroemdheid gevormd. Al lees je natuurlijk wel regelmatig over politiek getinte herinneringen, de realiteit van het communistische regime en de KGB, zaken die niet te negeren zijn. En we hebben in Sally Landau met een ambitieuze, zelfstandige vrouw te maken, die ten koste van alles op eigen benen wil staan.
Na een ietwat chaotisch begin – Sally is geen schrijfster, maar een gevoelige, intuïtieve vrouw, die regelmatig tijdsprongen maakt ver naar voren en weer terug – laat het verhaal je niet meer los. Misschien werd ik meer aangegrepen door dit boek door het feit dat Misha ook een nierpatiënt was, net als mijn overleden partner, en de herkenning van bepaald gedrag was groot: hoe schaken de energie geeft om te overleven en door te gaan met een lichaam, dat al helemaal uit elkaar dreigt te vallen. Puur op mentale kracht, lopend op de grens van leven en dood, nog bijzondere prestaties kunnen leveren. Nogal ongelooflijk en zeer bewonderenswaardig.
Het boek beschrijft niet alleen dat Tal een genie was, maar ook dat hij ondanks zijn enorme successen zijn hele leven bescheiden en vriendelijk was gebleven. Humor hanteerde hij als zijn grootste wapen. In zijn partijen kon hij er intens van genieten als hij iets ‘ondeugends’ had verzonnen en de tegenstander in zijn trap viel. Met bijna de hele wereldtop had hij een vriendschappelijke relatie en buiten schaakkringen had hij ook veel vrienden en bewonderaars.
Ik ga niet meer verklappen over het boek, want het is zeer de moeite waard om het zelf te lezen! Als extraatje zult u waarschijnlijk er veel zin in krijgen om zijn partijen opnieuw te bekijken, nu met heel andere ogen, omdat u de persoon Mikhail Tal beter kent.
Redactie;
Het Boek Checkmate! is onder andere verkrijgbaar bij:
De Beste Zet
http://www.debestezet.nl/catalog/product_info.php?products_id=4172
