Kandidatentoernooi 2022: Verslag ronde 11 CT Madrid
(Door John van der Wiel)
3 Shades of Silver
Het hoort om de uitdager te gaan, maar de aandacht blijft steeds op Carlsen gericht. Want waar Nepomniachtchi de toernooiwinst al bijna op zak heeft, lijkt plaats 2 ook van groot belang te zullen zijn. En na de opmerkelijke uitslagen van gisteren ontstaat daar een ware thriller!
Wat moeten we verwachten?
Na het lezen van deze Spinning Wiel zal Magnus eisen dat zijn WK-match tegen Nepom in Kyiv wordt gespeeld, met veiligheidsgaranties vanuit Rusland. Als er in die periode ook maar eén bom neerkomt in de buurt van de Oekraïense hoofdstad, moet de tweekamp voor de uitdager verloren verklaard worden!
Not happening, dus dan wordt het Nepom vs. nummer 2 van Madrid. Wie dat wordt? Nakamura valt nog te bezien. Met zwart presteert hij een stuk minder en misschien weet Rapport vandaag zijn kwetsbaarheid bloot te leggen. Sowieso een leuke paring.
Ik denk dat Caruana veruit het minste momentum heeft en vermoed dat het niet verzilveren van zijn puike voorbereiding tegen Nepomniachtchi hem nog steeds dwars zit. Deed denken aan Ding – Caruana uit Jekaterinburg, waarin zwart alles a tempo speelde, interessante compensatie leek te hebben maar eenmaal out of prep, nog koud in de partij zittend, niet veel goeds meer bedacht.
Voor Caruana – Ding van vandaag tip ik dan ook zwart. De Chinees zit nu net in de flow en kan misschien nog dromen van de eerste plaats, gesteund door mijn Proloog-voorspelling (die zelden klopt). Daartoe zal Alireza dan vandaag het toernooi op zijn kop moeten zetten. Pourquoi pas?
Missers
In elke ronde valt er wel te ‘genieten’ van enkele missers. De eerste werd al voor aanvang geproduceerd, door mijzelf. Natuurlijk heeft Nakamura WIT tegen Rapport, dus het bovenstaande kunt u vergeten. Met wit heeft de Amerikaan al driemaal gewonnen, dus dan zouden er juist kansen moeten liggen. Zijn aanpak van de Sveshnikov is echter zo krachteloos/onschuldig, dat die er niet lijken te komen. Gemiste kans? Wie verder mis lijkt te gaan, is Firouzja: lang denken + suïcidale acties. Maar Nepom zal het wel met gepointeerd spel moeten aantonen.
Eén partij was al vrij vlot klaar. De minst aansprekende paring, al zijn beide ‘rocksolids’ dit toernooi redelijk ondernemend bezig. De saaie opening voorspelde echter weinig goeds.
Radjabov,Teimour (2753) – Duda,Jan-Krzysztof (2750) [A14]
FIDE Candidates Tournament (11.3), 30.06.2022
1.c4 Pf6 2.Pf3 e6 3.b3 d5 4.Lb2 Le7 5.g3 0–0 6.Lg2 b6 7.cxd5 Pxd5 8.d4 Lb7 9.0–0 c5 10.dxc5 Lxc5 11.Pbd2 Pf6 12.a3 a5 13.Pc4 Pbd7 14.Pfe5 Lxg2 15.Kxg2 b5 16.Pxd7 Dxd7 17.Dxd7 Pxd7 18.Pxa5 Txa5 19.b4 Ta6 20.bxc5 Pxc5 21.Tab1 Pe4 22.Tfd1
Dit eindspel zou nog gevaar voor zwart kunnen bevatten, wanneer zijn paard niet goed terechtkomt en wits loper machtiger wordt.
22…h6
Daarom leek 22…f6 eigenlijk beter: pakt veld e5 af, dicht de lange diagonaal en beoogt Tf8–c8 en vaak Pe4–d6
23.La1?!
Maar vreemd genoeg heeft Teimour er nu al geen zin meer in. Hij had nog kunnen proberen, met iets als 23. Td4
23…Txa3 24.Txb5 Pc3 25.Lxc3 Txc3 26.Tdb1 g6 27.Tb8 h5 28.h4 Txb8 29.Txb8+ Kg7 30.e3 Tc2 31.Ta8 Tc3 32.Tb8 Tc2 33.Ta8 Tc3
½–½
Topvorm
Soms werkt in een toernooi alles mee. Vooral slechte keuzes van opponenten zijn prettig en belangrijk. Wanneer die opvallend vaak plaatsvinden, ben je toch echt ‘iets’ aan het afdwingen. Aldus
het verhaal van Nepom. De man is gewoon in bloedvorm. Hij is in Madrid nog dominanter dan tijdens het vorige CT, hetgeen ik na zijn WK-match echt niet had verwacht.
Firouzja,Alireza (2793) – Nepomniachtchi,Ian (2766) [C42]
FIDE Candidates Tournament (11.2), 30.06.2022
1.e4 e5 2.Pf3 Pf6
Het enige smetje, dat vervelende Russisch.
3.Pxe5 d6 4.Pf3 Pxe4 5.c4
Zoveel systemen, zo weinig voordeel. Maar dit is niet zo’n gekke keuze. Wit probeert op ruimtevoordeel te spelen. Helaas krijgen we niet te zien hoe de ‘Caruana-variant’ gerepareerd was.
5…Pc6 6.d3 Pf6 7.d4 Le7
Interessant is ook 7…d5 8. c5
8.d5
En daar is het ruimtevoordeel-thema.
8…Pe5 9.Pd4
De engine ziet iets meer in 9. Pxe5 dxe5 10. Ld3, maar het lijkt mij logisch dat wit alle stukken op het bord houdt.
9…0–0 10.Pc3 Lg4 11.f3 Ld7 12.Le2 c6 13.0–0 cxd5 14.cxd5 Db6 15.Kh1 Tac8
Tot hier had Firouzja vrij vlot gespeeld, met zelfs een lichte tijdvoorsprong. Things were about to change….
16.g4?!
Na een tijd denken. Een dappere scherpe zet, maar niet een gerechtvaardigde. Tegenover de verzwakkingen staat te weinig dreiging. Sterk was 16. f4! en na 16…Pc4 17. b3 Pe3 18. Lxe3 Txc3 19. Lg1 heeft wit goede vooruitzichten. De computer vindt 16. a4 de op eén na beste, maar de damevleugel lijkt me niet wits werkterrein.
16…h6 17.h4?!
Na zwarts logische antwoord kostte dit Alireza weer heel veel tijd (er resteerden nog maar 37 minuten). Een heel slecht teken en bovendien was 17. Tg1 beter.
17…Tfe8!
Zwart hoeft niets te verhinderen, juist niet. Op 17…Ph7 heeft wit 18. f4
18.g5
Van kwaad tot erger, maar het zou raar zijn om niet consequent voort te zetten.
18…hxg5 19.hxg5 Ph5 20.Kg2
Iets beter waren 20. Pe4 en 20. Tg1, maar ook dat was moeilijk te zien.
20…Pg6!
De zet van een speler in vorm. Dit impliceert een stukoffer, maar is veel beter dan 20…g6 of …Pc4 wat slechts een klein voordeel oplevert.
21.f4 Phxf4+ 22.Lxf4 Dxb2 23.Pe4
Ongeveer gedwongen. Na bijv. 23. Ld2 Ph4+ werkt 24…Txc3
23…Tc4
Het valt Nepom te vergeven, dat hij niet het nog sterkere 23…Ld8! vond, met o.a. 24. Pxd6 Txe2+! 25. Pxe2 Tc2 . De tekstzet vergde ook vlijmscherpe berekening.
24.Le3 Lxg5!
De enige manier om voordeel te hebben.
25.Tb1 Dxa2 26.Ta1
26…Txd4!?
Ook 26…Lxe3!? 27. Txa2 Txd4 schijnt zeer gunstig voor zwart te zijn. De volgende zetten zijn grotendeels geforceerd, omdat 27. Lxd4 Dxd5 niet werkt voor wit.
27.Txa2 Txd1 28.Lxd1 Lxe3 29.Pxd6 Te7
Dit eindspel is duidelijk beter voor zwart, met veel pionnen en actieve stukken voor de kwaliteit. En dan heeft wit ook nog een slechte koning en lichte tijdnood, maar met 30. Te2! was hij vechtende gebleven.
30.Lb3? Doch hierna is het definitief mis, zoals Nepom weer eens messcherp aantoont.
30…Lc5! 31.Pxb7
31. Pxf7 Te3! kost materiaal.
31…Lb6
Ook nu, met 31…Te3 als hoofddreiging en 32. d6? Lc6+, is er geen uitweg voor wit.
32.Lc4 Te3
Eveneens killing is 32…Te4!
33.Kh1 Lh3 34.Tc1 Lf5 35.Lf1 Le4+
En Alireza gaf zich gewonnen: 26. Kh2 (26. Lg2 Th3#) Lxd5 27. Tc8+ Pf8 verliest nog meer materiaal.]
0–1
Een schitterende partij van Ian! En een harde, harde leerschool voor den jongeling.
Heel veel zetten
Voor de andere partijen gold: als er per zet betaald werd, was dit een zeer lucratieve dag. Maar het zilveren trio (argentum, argent) moet dan ook voor elk halfje hard ploeteren. We heten niet allemaal Nepom!
Nakamura,Hikaru (2760) – Rapport,Richard (2764) [B33]
FIDE Candidates Tournament (11.1), 30.06.2022
1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 e5 6.Pdb5 d6 7.Lg5 a6 8.Pa3 b5 9.Pd5 Le7 10.Lxf6 Lxf6 11.c3 Tb8 12.Pc2 Lg5
Zwarts zetvolgorde beoogt enkele lastige systemen te ontlopen, met name 11…0–0 12. Pc2 en nu 12…Lg5 13. a4 of 12…Tb8 13. h4
13.g3
Een heel tam variantje. Spannender wordt het na 13. a4 . Blijkbaar had Hikaru geen Sveshnikov verwacht?
13…0–0 14.Lg2 a5 15.0–0 Pe7 16.Pce3
16…Le6
Ik zou liever 16…Lxe3 17. Pxe3 Le6 doen (en 18…Db6). Wit heeft helemaal niets.
17.Pxe7+ Dxe7 18.Pf5
Nu ook niet, maar in practisch opzicht is dit iets lastiger. Slaan op f5 geeft wit een mooie loper op d5 en een plusje.
18…Dd8
De engine is erg enthousiast over 18…Da7!? Ik zou eerder 18…Dd7 overwegen, maar dan blijkt 19. Dxd6 toch te kunnen: 19…Lxf5 20. Dxe5 etc.
19.Dxd6 g6 20.Dxd8 Tfxd8 21.h4! Lf6
Iets beter is wellicht 21…gxf5!? 22. hxg5 f4
22.Pe3 Td2 23.b3 a4
Lost toch niet alles op. Na rustig 23…Ld8 of …Kg7 24. Tfd1 Tb2! kan wit eigenlijk niets bewijzen.
24.Tfd1 Txd1+ 25.Txd1 axb3 26.axb3 Lxb3 27.Tb1 La2 28.Tb2 Le6 29.Lf3 Le7
29…h5 30. Le2 Ld7 31. Pd5 kan nog lastig worden.
30.Lg4
30…Lxg4?!
30…Lc5! 31. Lxe6 Lxe3 zou overtuigend tot remise leiden.
31.Pxg4 b4
Misschien 31…Tb7, waarna slaan op e5 geen probleem is.
32.cxb4 Tb5 33.h5?!
Nu heeft zwart toch net geen comfortabele methode.
33…Txb4 34.Txb4 Lxb4 35.hxg6
Op 35. Pxe5 lijkt zelfs …f5 te mogen (36. hxg6 fxe4).
35…hxg6 36.Pxe5
Wit heeft een pion, in feite de maximale oogst. Maar genoeg is het niet. Nakamura probeert het heel lang, zou Carlsen ook doen. Rapport geeft echter geen krimp.
36…Lc3 37.Pd3 f5 38.f3 Kf7 39.Kg2 Kf6 40.g4 Ld4 41.Kg3 Le3 42.Pb2 Kg5 43.Pd3 Kf6 44.Pb4 Ke5 45.Pc6+ Ke6 46.Pa5 Kf6 47.Pc4 Lc1 48.Pb6 Ke6 49.Pc4 Kf6 50.Pa5 Kg5 51.Pc6 Lf4+ 52.Kh3 Kf6 53.Kg2 Le3 54.Kf1 Lb6 55.Ke2 Ke6 56.Pb4 Lc7 57.Pd5 Ld6 58.Pe3 fxe4 59.fxe4 Ke5 60.Kf3 Kf6 61.Pd1 Lc7 62.Pf2 Ld6 63.Ph3 Ke5 64.Pf4 Kf6 65.Pd3 Lc7 66.Kg2 Kg5 67.Kf3 Kf6 68.Pe1 Ld6 69.Pc2 Ke5 70.Pe3 Kf6 71.Pd5+ Kg5 72.Pe3 Kf6 73.Pc4 Lc7 74.Pd2 Ld6 75.Pb3 Lc7 76.Pc1 Ld6 77.Pe2 Lc7 78.Pg1 Ld6 79.Ph3 Ke5 80.Pf4 Kf6 81.Pd3 Lc7 82.Kg2 Kg5 83.Kh3 Ld6 84.e5 Lc7 85.Kg3 Lb8 86.Kf3 Lc7 87.Ke4 Kxg4 88.e6 Ld8 89.Pb4 Kg5 90.Pd5 Lf6 91.e7 Lxe7 92.Pxe7 Kh5 93.Pd5 g5 94.Kf5 g4 95.Pf6+ Kh4 96.Pxg4
½–½
Wat er in de resterende partij gebeurde, was enerzijds heel vreemd, anderzijds misschien ook juist niet. In dit geval had de voorbespreking een kern van waarheid, waar het momentum en flow betrof.
Caruana,Fabiano (2783) – Ding,Liren (2806) [C88]
FIDE Candidates Tournament (11.4), 30.06.2022
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0–0 Le7 6.Te1 b5 7.Lb3 0–0 8.a4
Een van de vele anti-Marshall systemen.
8…Lb7 9.d3 d6 10.Ld2 Dd7 11.Pc3 Pa5
Een redelijk alternatief is 11…Pd8, maar dat scoort slecht.
12.La2 b4 13.Pe2 c5 14.Pg3 Tab8
Ziet er apart uit, op de koningsvleugel lijkt e.e.a. aan de hand te zijn, maar de bedoeling blijkt verderop.
15.Ph4!?
Een nieuwtje, als ik mijn database mag geloven. Bekend is 15. Pf5, waarop vaak 15…Lc8 gebeurt (ook 15…Ld8). Wit heeft dan ideeën als 16. P3h4 en 16. c3 b3 17. Lb1 Caruana zoekt een mooiere paardenconfiguratie, Pf5 + Pg3 i.p.v. Pf5 en Ph4 . Bovendien lijkt zijn nieuwtje een vieze truc te bevatten: 15…Pxe4 16. Pgf5! gevolgd door 17. Dg4 vanwege de hangende positie van Dd7.
15…g6 16.Lh6 Tfe8 17.Phf5!
Dit kwam nog vrij snel. Ongetwijfeld correct en deel van Fabiano’s voorbereiding.
17…Ld8 18.Pg7!?
Misschien niet gedwongen/nodig, maar het zette Ding flink aan het denken. Bestudering verdienen ook 18. Df3 en 18. h3\
18…Tf8
Ook des computers keuze. Wit kan op remise koersen, maar dat was niet zijn bedoeling.
19.h3
Eerst Pf6–g4 eruit halen.
19…b3!
Vaak de pointe van Ta8–b8 . Het ‘breken’ van La2 maakt wits aanval minder gevaarlijk.
20.Lxb3 Pxb3 21.cxb3 Lc6 22.Tc1
Waarschijnlijk niet de beste. Objectief zal wit niet meer hebben dan remise via 22. P7f5 Te8 23. Pg7
22…Kh8!
Dreigt 23…Tg8 en de nu volgende afwikkeling lijkt min of meer noodzakelijk.
23.Pe6 Dxe6 24.Lxf8 La5 25.Lh6 Lxe1 26.Dxe1 Txb3?!
Nauwkeuriger is 26…Dxb3 . Zwart heeft dan royaal gelijk spel.
27.Da5
Nu zijn er soms onderste rij-problemen.
27…Pg8 28.Le3 Lb7 29.Dd2 f6 30.f4 exf4?!
Ding begint aan een verdachte optimistische missie. Betrouwbaarder waren 30…Pe7 en 30…Tb4
31.Lxf4 g5 32.Le3 De5 33.Pf5 Pe7
Vermoedelijk was 33…Txb2 de bedoeling, maar 34. d4(!) is dan al prettig voor wit.
34.Pxe7 Dxe7 35.Dc2 Tb6 36.Tf1 Kg7
37.a5
Hier en op de vorige zet was b2–b4 enorm sterk geweest. Bedoeling is een tempo winnen bij het omspelen van de loper naar c3, zie: 37. b4! Txb4 (beter 37…Tc6) 38. Ld2 Tb6 39. La5! Tc6 40. Lc3 d5 41. exd5 Td6 42. Df2! en zwart staat op instorten.
37…Tc6 38.Ld2 Tc8 39.Lc3 Tf8 40.Df2
Ook in deze minder optimale versie staat wit duidelijk iets beter. Gewoon minder zwaktes en 1 van de 3 mogelijke uitslagen lijkt uitgesloten!
40…h6 41.h4 Lc8 42.b4 Ld7 43.bxc5 dxc5 44.Tb1?!
Onhandig. 44. hxg5 hxg5 45. Df3 houdt meer druk op de ketel.
44…Lb5 45.hxg5 hxg5 46.Df5 Kg8 47.d4 Ld3 48.Te1 cxd4 49.Lxd4 Dh7!
Zwart heeft de zaak bijna gelijkgetrokken.
50.Df3 Lb5 51.e5 Dd7 52.Lc5 Tc8 53.Db3+ Df7 54.e6 Dc7 55.e7+ Kg7 56.Ld4 Df4
57.Le3?
Slecht. 57. Dd5/Db2/Lb2 houden druk op f6 en zijn allemaal remiseachtig.
57…Dg3 58.Db4 Th8 59.e8D
Een pionoffer als noodgreep.
59…Dh2+?!
Beter 59…Lxe8
60.Kf2 Txe8 61.Dg4
Mist 61. Lxg5! Txe1 62. Dxe1 . Na 62…fxg5 63. De7+ is het of eeuwig schaak of wit krijgt pion g5 met schaak, waarna hij ook remise heeft. Nu wordt het afzien met een pion minder. In eerste instantie ook wel houdbaar, maar frustratie, momentum, leeftijdsverschil….
61…De5 62.Dd4 Df5+ 63.Kg1 Kg6 64.Dd2 Lc6 65.Lf2 Dg4 66.Dd3+ Le4 67.Dg3 Dxg3 68.Lxg3 f5 69.Lc7 Kh5 70.Kf2 Kg4 71.Tc1 Te7 72.Tc3?
Nodig is 72. Tc5 met evt. blokkade op e5
72…Td7 73.g3 Ld3 74.Lb8 Lb5 75.Lc7 Te7 76.Ld8 Te2+ 77.Kg1 Td2 78.Le7 Ld3!
En ja hoor, het is helemaal misgegaan. Wit staat machteloos tegen Kg4–h3 met matconstructies.
0–1
Wat zal Caruana zich oud voelen! Weg tweede plaats, die halverwege het toernooi nog onaantastbaar leek. Alles wijst nu op 1. Nepom; 2. Ding (en wellicht een WK-match). Maar we zijn dit toernooi al vaker verbaasd.
