Tweekampen en nanomatches

Heel wat wereldkampioenschappen zijn er in november aan de gang. De jeugd strijdt in Maribor, Slovenië om de titels in 10 grote groepen: Meisjes U-10, -12, -14, -16, -18 en Open voor dezelfde leeftijdscategorieën. De dames vertoeven voor hun FIDE knock out WK in Rusland. Chanti-Mansiysk, waar anders?

Bezuinigen
De KNSB heeft de formatie-onderhandelingen goed gevolgd en sloot naadloos bij de bezuinigingen aan, door slechts 5 spelers naar Maribor af te vaardigen. Zonde, maar als armlastige bond moet je keuzes maken. Nu maar hopen dat Benjamin Bok, Lisa Schut, Jorden van Foreest, Anna-Maja Kazarian en Robby Kevlishvili, die allen geacht worden mee te kunnen doen om een top-10 plaats, niet teveel bruggen slaan en een ander regelmatig iets gunnen.

Latest news
Verse resultaten hebben ons heden bereikt. De dame(tje)s hebben het uitmuntend gedaan met 8 uit 11 en een zesde plaats voor Kazarian en zelfs zilver in de U-18 voor Schut met 8,5 punt! Lisa’s prestatiecurve in 2012 is indrukwekkend en, met alle respect voor de Lanchavas, Szivas en Pengen, eindelijk hebben we er weer een met een Nederlandse achternaam, van wie we in de toekomst nog heel veel plezier kunnen hebben! De jonge mannen moesten met veel bescheidener klasseringen genoegen nemen. Wel allemaal plusscores, maar anonieme plekken tussen plaats 30 en 50. Ook een indicatie hoe groot die 10 groepen wel niet waren. Andere landen slaagden er blijkbaar beter in om spelers af te vaardigen….

Slachting in Rusland
Het vrouwen-WK doet denken aan een nachtmerrie-tennistoernooi (voor de organisatoren dan), waar de top-seeds in de eerste dagen al bij bosjes sneuvelen. In de tweede ronde viel het doek voor Humpy Koneru en titelhoudster Hou Yifan. Deze laatste werd geëlimineerd door de Poolse Socko, die er vervolgens kansloos afging tegen Stefanova (Bulgarije). Ik had besloten om het jonge Russische rekenbeest Tatiana Kosintseva nu tot favoriete uit te roepen, maar zij dolf na twee remises in de barrage het onderspit tegen haar oudere en eigenlijk iets zwakkere zus Nadezhda. Wie moet het nu gaan winnen? Ik vermoed één van de relatief onbekende Chinese dames. Drie daarvan zitten bij de laatste acht. Of misschien Stefanova? Of de Française Sebag, maar dat kan ik me moeilijk voorstellen.

Nanomatches
De exodus van favorieten heeft natuurlijk heel veel te maken met het k.o.-systeem van wat gewoonlijk minimatches wordt genoemd. Dat woord klinkt echter nog te groot. Zoals een minirok alle griezelige delen nog keurig bedekt houdt, is het niet met slechts 2 partijen. Dat heeft meer het onwelgevoeglijke effect van een g-string. Daarom stel ik voor om vanaf nu dit ultrakorte werk nanomatches te noemen. Wat mij betreft een zeer onwenselijk systeem voor een WK. Deels omdat het met 2-partijen eliminaties zeer de richting uitgaat van een loterij. Maar zeker ook door de onrechtvaardige uitputtingsfactoren. Wat ik bedoel is dit. Als je tegenstander in de vorige ronde een vrij makkelijke opponent had en geruisloos met 1,5 – 0,5 won, terwijl jijzelf tegen een taaier iemand op 1-1 bleef steken, dan volgde er de ‘barragedag’. Een uiterst stressy gebeuren, waarin je nog eens voluit moet gaan. Jouw nieuwe tegenstrever gebruikt die dag echter om lekker uit te rusten en alvast een beetje voor te bereiden (daardoor scoor je maar 1-1 en heb je weer geen rustdag, enz.).

Minimatch
Zelf heb ik in december een minimatch op de kalender staan, tijdens het schaakfestival van Groningen. Tegenstander over 4 partijen is dan Jorden van Foreest, die in mei 2e werd in de oudste leeftijdscategorie van het NK Jeugd, toen hijzelf nog maar 13 was. Vorig jaar speelde hij eenzelfde match tegen Hans Ree, die de GM met 3-1 won. Ook al beschouw ik mezelf sinds ca. 1983 als iets sterker dan Hans, aan die uitslag mag ik geen enkele conclusie verbinden. Jorden is in een jaar tijd heel hard vooruit gegaan en heeft ook veel ervaring opgedaan, recentelijk o.a. in Hoogeveen en Maribor. Training krijgt hij van Sipke Ernst. En dan is er nog het nadeel van het favorietschap. Kan Anand over meepraten.

Tweekampen
Nee, dan zie ik toch liever de tweekampen oude stijl, zoals de WK-matches van (maximaal) 24 partijen. Smullen was dat. Mede omdat je op openingsgebied van alles op de contrahent kon loslaten, mocht je dat willen. Fischer koos tegen Spassky zelfs eenmaal de Aljechin-verdediging. Ook de verschillende matchstrategieën waren boeiend, zeker wanneer je ze gefaseerd kon gebruiken, zoals in de 48 partijen Karpov – Kasparov, toen de uitdager na een 4-0 achterstand ‘besloot’ om niet meer te verliezen, om te rekken en te herstellen. Dat kon, omdat remises niet meetelden. Van al die K-K matches heb ik sowieso enorm genoten: het betrof twee van de beste schakers ooit met een clash van verschillende speelstijlen. Wat ik van Anands matchstrategie tegen Gelfand vond, hebt u eerder dit jaar kunnen lezen.

Wees eens Fideel
Ach FIDE, doe het de volgende keer nou ‘ns goed. Breng de langere titeltweekamp terug! En als er weer kandidatenmatches zijn, prop die vooral niet in 1 maand. Carlsen had gelijk, het deugde niet. Met al die 2-2 matches leek het meer op een snelschaaktoernooi. Organiseer daar maar een apart WK voor, zou ik zeggen. En zorg dat Carlsen weer aanhaakt. Met tweekampen van serieuze lengte (bijv. 8, 10 en 12 partijen) moet Aronian of hij (desnoods Kramnik) uitdager kunnen worden. Als dat allemaal lukt, wereldschaakbond, mag je ‘Longue’ aan je naam toevoegen. Klinkt meteen beter.

(John van der Wiel)