Boekbespreking: Bologan’s Black Weapons
Ik had er al een aardige carrière opzitten toen ik besloot om 1.e4 met 1…,e5 te gaan beantwoorden. Heel voorzichtig begon ik met dat zetje, aanvankelijk alleen als ik zeker wist dat mijn tegenstander Spaans zou spelen. Maar 1…,e5 beviel goed en ik wilde dat toch vaker gaan spelen. En om alle gevaren na bijvoorbeeld 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 te kunnen bezweren kocht ik op een zomerse dag in het begin van deze eeuw in Dieren “Zweisspringersystem bis Traxler Gegengambit” van Jószef Palkövi. Het lag bij Johan van Mil in een bak met allerlei boeken voor een tientje.
Daarmee was ik al een stuk beter ingedekt tegen allerhande verrassingen. Ik zocht nog een systeempje tegen het Koningsgambiet en het Weens en ik kon aan de slag. En niet zonder succes, mag ik wel zeggen, want in een paar jaar steeg mijn elo van laag in de 2200 naar boven de 2300, met name doordat het aantal nederlagen met zwart drastisch werd ingeperkt.
Richard Vedder
Lange tijd bleef dat boekje van Palkövi het enige boekje over 1…,e5 wat ik had. Uiteraard valt er in partijverzamelingen van Keres en Kortchnoi ook zat te zien op dat vlak, maar echt theorie bestuderen deed ik alleen maar met behulp van dat oude kleine boekje.
Tot een paar jaar geleden. Toen verscheen bijvoorbeeld “The Kaufman Repertoire”. Een compleet repertoire voor wit en zwart, waarbij met zwart op e4 altijd e5 werd geantwoord. Wel een wat smal repertoire, maar je kon ermee uit de voeten. Vorig jaar verscheen “A Vigorous Chess Opening Repertoire”. Vooral geschreven als boek over de Russische opening, maar daarnaast ook een compleet repertoire voor het geval wit na 1.e4 het Russisch wil vermijden. Beide boeken pasten aardig in mijn straatje, dus allebei behandelde ik ze ooit in een boekbespreking op schakers.info!
Nu komt Bologan ook nog met zo’n boek op de proppen. Heb je daar wat aan, als je voornoemde boeken ook al in je kast hebt staan? Nou, 
zeker weten! Je hebt dan dik 500 pagina’s (nu ja, niet overdrijven, de laatste bijna 50 pagina’s zijn overzichten van partijen en varianten) vol met varianten, verdeeld over 57 hoofdstukken. En er is keus! Waar veel auteurs alleen hun eigen favoriete systeem behandelen geeft Bologan alternatieven. Dat kunnen minder belangrijke keuzes zijn zoals na 1.e4 e5 2.d4 exd4 3.c3 waarin zwartspelers de keuze geboden wordt tussen 3… De7 en 3…d5 naast gewoon nemen op c3.
Belangrijker is echter dat na 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 zowel het Italiaans (3… Lc5) als het Tweepaardenspel in de Nahand (3…Pf6) uitgebreid aan bod komen.
Keuzes genoeg in het boek, dat overigens wordt ingeleid met een interessant hoofdstuk “Arsenal of Strategic ideas & themes”. Daarin worden vele pionnenstructuren behandeld die in de diverse openingen kunnen ontstaan en ook nog andere typische manoeuvres die uit deze openingen kunnen ontstaan. Dit hoofdstuk is een must voor wie de rest van het boek goed wil begrijpen, want anders weet de lezer niet wat de schrijver bedoelt met termen als “Klovan’s Lever” , “The Nimzo Nightmare” en “Fat Bertha” om er maar eens een paar uit te halen die voor mij volkomen nieuw waren.
Bologan geeft veel verrassende ideeën. Voor mij althans. Ik had in het Evansgambiet nog nooit na 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.b4 Lxb4 5.c3 La5 6.d4
De zet 6… b5!? gezien. Hij is prima speelbaar!
En in het Koningsgambiet was na 1.e4 e5 2.f4 exf4 3.Lc4 de zet 3… Dh4+ toch niet zo sterk? Dat weten we toch al sinds de beroemde onsterfelijke partij Andersen – Kieseritzky?
Volgens Bologan valt dat best mee. Die dame gaat straks gewoon vanaf h6 pion f4 dekken!
Of deze. In het Schots:
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.d4 exd4 4.Pxd4 Lc5 5.Pxc6
Bijna iedereen die zijn theorie kent speelt hier de tussenzet 5… Df6. Bologan tovert een oude zet van Kieseritzky boven tafel: 5… bxc6. Met als bedoeling om na 6.Lc4 Dh4! te spelen. Bologan schrijft dat mindere goden zich er niet van bewust zijn dat zwart “Staunton’s damezet” kan spelen en dat die automatisch 6…Pf6 of 6…d6 doen. Ziedaar, een leermoment! Met Dh4 hoopt zwart op 7.Df3, waarna zwart sterk 7… d5! heeft.
Bologan’s Black Weapons zit vol met dit soort verrassende ideeën. In allerlei verschillende varianten. Ik vind het een aanrader voor iedereen die op 1.e4 de zet 1… e5 op zijn repertoire heeft, of dit aan zijn repertoire toe wil voegen. U bent dan geheel voorbereid! Ja, tenzij uw tegenstander Spaans speelt natuurlijk.
Ik moest wel even wennen aan het feit dat varianten niet eindigen met de namen van de spelers die die specifieke variant gespeeld hebben, maar met een nummer. Dat nummer verwijst dan achterin naar de namen van de betreffende spelers. Zo zien we in hoofdstuk 44 de volgende variant voorbij komen: 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.0-0 Pf6 5.d4 Lxd4! 6.Pxd4 Pxd4 7.f4 d6 8.fxe5 dxe5 9.Lg5 De7 10.c3 Pe6 11.Lxf6 gxf6
12.Pd2 “The exchange 12.Lxe6?! Lxe6 13.Pa3 Tg8 (21) only helps Black’s development.
En wie dan nieuwsgierig is naar wie deze variant gespeeld hebben zoekt achterin in hoofdstuk 44 partij 21 op en ziet dan: Ten Hertog – R. Vedder, Amsterdam 2012. Dat is nu ook toevallig! Eén keer in mijn leven Italiaans gespeeld en meteen de vakliteratuur gehaald. Het is echter wel zoeken, want een alfabetisch register met namen is er niet. IJdeltuiten zoals ik, die als ze een boek zien meteen naar hun eigen partijen gaan zoeken, hebben wat speurwerk te verrichten :).
Bologan’s Black Weapons! Ik heb er schik van!
