Boekbespreking: “Openingen!” door Richard Vedder

Er verschijnen bij New in Chess regelmatig boeken over openingen. Teveel om allemaal te bespreken op deze site, maar nu dan toch maar een greep uit de boeken van de afgelopen maanden met wat kort commentaar. Zeer uiteenlopende boeken!

Basic Chess Openings for Kids
Charles Hertan

Een boek voor kinderen, de titel zegt het al. Charles Hertan heeft op dit gebied een reputatie hoog te houden. In dit boek gaat hij in op de waarde van de stukken en de specifieke kwaliteiten van elk stuk. Voorts nog een hoofdstuk over “Piece and pawn cooperation” en een over “The five biggest mistakes kids make in the opening”.

Het is nadrukkelijk geen openingsboek dat gebaseerd is op het uit het hoofd leren van varianten. De kinderen wordt geleerd om de stukken goed te ontwikkelen en een gezonde stelling op te bouwen. Zo krijgt bijvoorbeeld na 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Pf6 de zet 4.d3 een uitroepteken. Ergens wel begrijpelijk, maar ook een beetje jammer. In mijn tijd leerden we hakken en zagen met de Max Lange-aanval! Het is dus niet te hopen dat kinderen na bestudering van dat boek al op jonge leeftijd verworden tot langzame schuivers. Niet dat daar schaaktechnisch iets mis mee is, maar verdorie! Het publiek wil ook wat! Tegen het Slavisch adviseert hij de ruivariant!

Voor het overige is het wel een aardig boekje, maar het is wel in het Engels. Tegen de tijd dat Nederlandse kinderen dit kunnen lezen is het te hopen voor ze dat ze het niveau van dit boek al ontstegen zijn!

A Cunning Chess Opening for Black
Sergey Kasparov

Sergey Kasparov is de laatste jaren een actief baasje op het gebied van het schrijven van openingsboeken. Deze keer een degelijke opening voor zwart: de Philidorverdediging. Met andere woorden, het stevige stutwerk na 1.e4 d6 2.d4 Pf6 3.Pc3 e5. U moet dan wel bereid zijn om 4.dxe5 dxe5 5.Dxd8+ Kxd8 te spelen. Kasparov laat in de eerste 75 pagina’s van het boek zien dat u dit eindspel niet hoeft te vrezen.

Ook voor het Shirov-gambiet na 1.e4 d6 2.d4 Pf6 3.Pc3 e5 4.Pf3 Pbd7 5.g4 hoeft u niet bang te zijn als u zich met behulp van dit boek hebt voorbereid. Een populair pionoffer, maar Kasparov moffelt het weg in het hoofdstuk “Rare Lines on White’s 5th move”.

Als u liever met exd4 uw centrum opgeeft krijgt ook de nodige handvatten in dit boek. Wel merkt Kasparov op dat dit niet het beste is voor zwart. Hij handhaaft liever zijn pion op e5. Niettemin geeft hij diverse plannen voor zwart en hij eindigt dit deel van het boek met de opmerking dat hijzelf misschien ook wel exd4 gaat spelen in de toekomst!

Hoewel “De Leeuw” of, in het Engels, “The Black Lion” in mijn visie ook een aftakking van de Philidor is maakt Kasparov er geen woord aan vuil in dit boek. Helemaal compleet is het dus niet, maar dat pretendeert de schrijver ook niet. Voor schakers die de Philidor op hun repertoire (willen) hebben is dit boek een prima naslagwerk, ook zonder De Leeuw.

En niet alleen voor zwartspelers trouwens. In het afgelopen SPA-chesstournament kreeg ik in ronde 5 wit tegen Pieter Hopman en die speelt regelmatig de Philidor. Er staat zelfs een winstpartij van hem met zwart tegen een grootmeester in het boek! Nu had ik dus wit tegen hem en dat leek me de ideale gelegenheid om dat boek eens uit de kast te trekken. En warempel, ook als witspeler kom je heel aardig aan je trekken! Zo vond ik een idee van Topalov in een variant die Pieter ooit speelde. Van die variant kwam overigens niks terecht omdat Pieter al snel afweek. En daar snel spijt van kreeg, maar dat terzijde J.

Puntje van kritiek is de soms wat te gemakkelijke manier van analyseren. Al bladerend door het boek kom je opmerkingen tegen als: “Better 24…Ke7” , “More tenacious was 45.Pe2!?” , “Better 15…Df8”. Kijk, als ik die partij aan mijn computer te vreten geef zie ik ook dat die zetten beter zijn. Mensen die 25 euro uitgeven voor een schaakboek hopen antwoord te krijgen op de vraag waarom die zetten beter zijn. Daar ontbreekt het af en toe aan. Ik haast me erbij te vermelden dat de partijen over het algemeen op een prettig leesbare wijze besproken worden, maar we geven Sergey geen tien op zijn rapport.

The English Attack Against the Taimanov Sicilian
Zaven Andriasian

Een lekker, niet al te dik boek over de Engelse aanval als manier om de Siciliaanse Taimanov aan te pakken. Tot voor kort razend populair: 1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 Dc7 6.Le3 a6 7.Dd2 Pf6 8.f3 en dan lange rokade en met die koningsvleugel naar voren! In een tijd waarin 7.Df3 aan populariteit wint (de schoppartij Wei Yi – Anne Haast uit het laatste Tatasteeltoernooi maakte indruk op me!) is het dan wel weer aardig om eens op deze methode over te stappen.

Maar wat als de schaker die dit boekje goed bestudeerd heeft ineens geconfronteerd wordt met 1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 Dc7 6.Le3 a6 7.Dd2 Pf6 8.f3 Lb4 9.0-0-0 d5? Die laatste zet heeft zwart met zijn vorige zet opzichtig zitten voorbereiden. Merkwaardig genoeg wordt hij in het geheel niet genoemd in het boek! Daar zit je dan, tot de tanden gewapend om die Taimanov te bestrijden en meteen zit je al met je handen in het haar. Je mag het achter het bord uitzoeken! Wie het dan niet aandurft om met 10.a3! Lxc3 11.Dxc3 dxe4 12.fxe4 Pxe4 een pion te offeren, zoals in andere boeken wel is voorgeschreven, heeft mooi een probleem!

Wie niet te zwaar tilt aan deze omissie heeft een leuk boek in handen, boordevol vlotte aanvalspartijen. Na bestudering van het boek heb je het idee dat de Taimanov onspeelbaar is geworden. In de praktijk zal dat tegenvallen, maar het geeft in ieder geval een boel zelfvertrouwen vooraf!

Een voorbeeld van het betere schopwerk is deze variant:

1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 Dc7 6.Le3 a6 7.Dd2 Pf6 8.f3 Lb4 9.0–0–0 Pe5 10.Pb3 b5 11.De1 Een zet met twee plannen. Allereerst dreigt nu Pxb5, en als zwart dat verhindert blijkt de dame op g3 ook een alleraardigst plekje te vinden.

11…Tb8 Wordt als hoofdvariant gegeven. De kans dat u in de praktijk 11…Le7 tegenkomt is groter.

12.Dg3 0–0 13.Ld4 Ld6 14.f4 Ph5 en nu gaat het feest beginnen:

15.fxe5 Pxg3 16.exd6 Dxd6 17.hxg3 Dxg3 18.Th3 Dg5+ 19.Le3 Dd8 20.e5 f5 21.exf6 Dxf6 22.Ld3 h6 En hier komt uw kans om een nieuwtje te brengen:

23.Pe4 De grootmeesters Yemelin en Solodovnichenko hadden deze stelling ooit met wit, maar geen van beide vond deze door Andriasian aanbevolen zet. 23…Dd8 24.Pd6 Met een gewonnen stelling voor wit, aldus Andriasian, die als winstplan nog een opmars met de g-pion meegeeft. Die is nauwelijks te stoppen.

Negen hoofdstukken theorie en dan nog een hoofdstuk met vijftig oefeningen, zodat u kunt testen of de stellingen uit deze bestrijdingswijze van de Taimanovvariant u een beetje liggen.

The Even More Flexible French
Viktor Moskalenko

The Flexible French verscheen in 2008 en oogstte niets dan lof. In 2009 verscheen er zelfs een tweede druk. En terecht. Het was een geweldig boek, het inspireerde mij er zelfs toe om tijdelijk mijn 1…e5 terzijde te schuiven en mijn oude liefde, het Frans, weer te omarmen. We zijn nu zeven jaar verder. Ik speel weer 1…e5 en Viktor Moskalenko presenteert The Even More Flexible French. De vraag is natuurlijk of hier een succesformule wordt uitgemolken of dat het wederom een boek over het Frans is dat u moet hebben.

Aan de opdracht “zoek de verschillen” is eenvoudig te voldoen. Dat heeft Moskalenko namelijk zelf al gedaan en op pagina 7 somt hij ze even op:

• 12 nieuwe hoofdstukken
• 28 extra partijen
• Bijna 100 extra pagina’s
• Updates en, indien nodig, uitbreidingen in ieder hoofdstuk
• Honderden verbeteringen, alternatieven en nieuwe ideeën.

Je vraagt je bijna af of het zo geprezen “The Flexible French” echt wel zo goed was nu er zoveel extra materiaal aan toegevoegd is. Een snelle blik op Marktplaats leert me dat niemand dat boek van de hand doet nu The Even More… is verschenen, dus dat valt mee J ! Naar mijn idee is The Even More Flexible French de 26,95 euro die ervoor gevraagd wordt dubbel en dwars waard. Ook al heb ik The Flexible French er in mijn boekenkast naast staan. Toch zie ik nog puntjes die ik even onder de aandacht van de schrijver wil brengen.

• De laatste jaren is in de variant 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.e5 Pfd7 5.f4 c5 6.Pf3 Pc6 7.Le3 Le7 de zet 8.a3 best populair. Ook op topniveau. En een blik in de database leert me dat wit er de laatste jaren bijzonder goed mee scoort. Een mager variantje uit een partij Morozevich – Vitiugov lijkt me wat te weinig om deze variant door te lichten.
• Er is een heel hoofdstuk gewijd aan het Réti/Papa Gambiet: 1.e4 e6 2.b3 d5 3.Lb2. Dat stond niet in “The Flexible French” en het leek me wel aardig om het eens te spelen. En dus bereidde ik het voor voor de partij tegen Zyon Kollen, ook al in het SPA-chesstournament. Echter, Moskalenko himself had dit gambiet eens voorbereid voor een partij tegen mijn broer. En die speelde (in Hoogeveen 2010, en het leidde tot een glimlach van Moskalenko, maar belangrijker, tot een soepele remise) na 1.e4 e6 2.b3 het verrassende 2…e5! Geen woord hierover!Zo is er meteen al weer materiaal voor The Even More The Even More Flexible French…

 

Taming Wild Chess Openings
John Watson en Eric Schiller 

Talloze onbekende, merkwaardige openingsvariantjes zijn er. Sommigen zijn goed, sommigen slecht, en anderen gewoon lelijk. Maar hoe pak je dat aan als je er eens mee geconfronteerd wordt? Welnu, daar is nu een boek met meer dan vierhonderd pagina’s voor verschenen.

De openingen zijn gerangschikt in zes thema’s: Bad White Openings, Bad Black Openings, Ugly White Openings, Ugly Black Openings, Good White Openings en Good Black Openings. Je komt er van alles tegen. Zo leert u The Fred bestrijden. Ik vraag me alleen wel af of er echt een studie nodig is om 1.e4 f5, want zo begint The Fred, te weerleggen. En dat is een beetje het probleem, er staat veel flauwekul in het boek. Openingen die je nooit van je leven op het bord gaat krijgen. Nu ja, een ander vindt dat misschien weer leuk. Dat kan ook natuurlijk.

Het is wel een verrijking van mijn schaakkennis overigens. Nooit geweten dat er openingen bestaan met namen als “Kitchener Folly”, “Neo-Mongoloid” en de “Guatemala Defense” om er maar eens een paar te noemen van de vele die in het boek staan.

Uiteraard staan er ook varianten in die wel regelmatig op het bord komen. Daarvoor krijgt u dan middels dit boek de nodige bestrijdingsmiddelen in handen. Of die paar pagina’s per variant voldoende zijn om u van betrouwbare wapens te voorzien waag ik te betwijfelen. Over sommige varianten zijn hele boeken geschreven! Die weerleg je niet in een paar pagina’s.

Om kort te gaan: Taming Wild Chess Openings is wel leuk, maar lichte kost.

————————————————————–

Alle vijf boeken zijn verkrijgbaar bij:

De Beste Zet:  www.debestezet.nl\catalog

New in Chess: www.newinchess.com